Equalisers

Οι ισοσταθμιστές (Equalizers) είναι οι πιο διαδεδομένοι και χρήσιμοι επεξεργαστές. Είναι τα απαραίτητα εργαλεία στα χέρια των ηχοληπτών για να βελτιώσουν τον ήχο και το τίμπρο οργάνων και φωνών και να επιλύσουν συχνοτικά προβλήματα που υπάρχουν πολλές φορές κατά την διάρκεια των ηχογραφήσεων. Ιδανικά, αν μια ηχογράφηση ήταν πολύ καλή, δηλαδή ένας εξαιρετικός μουσικός με ένα καλό όργανο, ένα φλατ μικρόφωνο σε έναν διάφανο προενισχυτή μικροφώνου , σε ένα δωμάτιο με καλή ακουστική, και γίνει η ηχογράφηση με ένα μετατροπέα αναλογικού σήματος σε ψηφιακό (A/D converter) που δεν αλλοιώνει την τονική ισορροπία, τότε δεν θα χρειαζόταν να χρησιμοποιηθεί ισοσταθμιστής και θα είχαμε και καλύτερο ήχο γιατί όσο λιγότερη επεξεργασία χρειάζεται να κάνουμε τόσο καλύτερος και πιο φυσικός είναι ο ήχος. Όμως στην πράξη επειδή οι συνθήκες ηχογράφησης δεν είναι ιδανικές πάντα υπάρχουν μικρά η μεγαλύτερα προβλήματα στα οποία το equalizer είναι πολύτιμο εργαλείο. Είδη Equalizers Υπάρχουν πολλοί τύποι equalizer αλλά οι δυο πιο βασικοί τύποι είναι τα παραμετρικά και shelving τα οι οποίοι έχουν πάρει τα ονόματα τους από την χαρακτηριστική καμπύλη τους.

Παραμετρικά EQ

Το παραμετρικό EQ προτιμάτε στις ηχογραφήσεις και τις μίξεις. Εφευρέθηκε από τον George Massenburg διάσημο ηχολήπτη και παραγωγό γύρω στο 1967. Το παραμετρικό έχει την πιο ευπροσάρμοστη καμπύλη, και παρέχει τρεις παραμέτρους ελέγχου : την κεντρική (βασική) συχνότητα, το bandwidth (εύρος καμπύλης) και το επίπεδο αύξησης και μείωσης. Στους ηχολήπτες που μιξάρουν αρέσει να χρησιμοποιούν παραμετρικά EQ στα όργανα, είτε αυξάνοντας είτε μειώνοντας συχνοτικές περιοχές έτσι ώστε να βελτιωθεί η καθαρότητα και τα κύρια χαρακτηριστικά τους, να εξουδετερωθούν τυχόν προβλήματα η για να βελτιωθεί το τίμπρο (τα χαρακτηριστικά, οι αρμονικές) ενός οργάνου.. Το παραμετρικό είναι επίσης το πιο δημοφιλής equalizer στο mastering μιας και μπορεί να χρησιμοποιηθεί έτσι ώστε να αναιρεθούν χειρουργικά διάφορα ελαττώματα, όπως η υπερβολική αντήχηση μπάσων οργάνων.

Τα Q και το Bandwidth

Το Q ενός equalizer καθορίζεται μαθηματικά από το αποτέλεσμα της κεντρικής συχνότητας διαιρούμενο από το bandwidth σε Hertz στα σημεία των 3 dB πάνω (ή κάτω) που μέτριουνται από την ορυφή της καμπύλης. Ένα χαμηλό Q σημαίνει υψηλό bandwidth και το αντίστροφο. Το πρώτο παράδειγμα στην επόμενη σελίδα δείχνει δυο παραμετρικά equalizers με ακραίες στάθμες ως παράδειγμα.: στα αριστερά, 17dB μείωση στα 50Hz με πολύ στενό Q στα 4, το οποίο είναι 0,36 οκτάβες. Το bandwidth είναι 12,5 kHz. Στα δεξιά, 17dB αύξηση κεντραρισμένη στα 2 kHz, με αρκετά πλάτη (απαλό) Q στα 0,86, το οποίο είναι 1,6 οκτάβες. Το bandwidth είναι 2325Hz και απεικονίζεται από την λευκή διακεκομμένη γραμμή. Η επιλογή υψηλού και χαμηλού Q καθορίζεται από τις ανάγκες του ηχολήπτη. Ήπιες κλίσεις στο equalizer σχεδόν πάντοτε ακούγονται πιο φυσικές, οπότε Q στα 0,6 και 0,7 είναι πολύ δημοφιλή. Χρησιμοποιείστε υψηλότερο (πιο απότομο) Q (μεγαλύτερο από 2) όταν χρειάζεται να είστε απόλυτα ακριβείς, όπως όταν έχετε να κάνετε με στενού φάσματος αντηχήσεις ή θόρυβο συγκεκριμένης περιοχής συχνοτήτων. Είναι δυνατό να δουλέψουμε πάνω σε μια μόνο νότα με ένα αρκετά στενής περιοχής equalizer. Χρησιμοποιούμε επίσης υψηλότερο Q όταν θέλουμε να δώσουμε έμφαση σε ένα όργανο σε μια μίξη και να ξεχωρίσει από άλλα όργανα. Για παράδειγμα, αν έχουμε πολύ αδύναμο μπάσο, αυξάνοντας το μπάσο γύρω στα 80Hz μπορεί να βοηθήσει το μπάσο. Βέβαια η ίδια ρύθμιση μπορεί να θολώσει τα φωνητικά. Η κλασική τεχνική για να βρείτε τη συχνότητα που θέλετε να επηρεάσετε συχνοτικά είναι να αυξήσετε (η να μειώσετε), να υπερβάλετε δηλαδή την ανεπιθύμητη αντήχηση, με αρκετά φαρδύ (χαμηλής τιμής) Q στην αρχή. Μετά σαρώνετε τις συχνότητες μέχρι η αντήχηση να είναι η πιο μεγάλη. Στο σημείο αυτό στενεύουμε το Q έτσι ώστε η τελική ρύθμιση να είναι χειρουργικά πιο ακριβής και μειώνετε η αυξάνετε το κέρδος στο επιθυμητό αποτέλεσμα.

Shelving Equalizers

Ένα shelving equalizer επηρεάζει την ένταση του φάσματος όλων των χαμηλών ή υψηλών συχνοτήτων που είναι ανώτερες ή κατώτερες από την καθοριζόμενη συχνότητα. Για παράδειγμα ένα high shelf στα 1,5 kHz επηρεάζει όλες της συχνότητες πάνω από τα 1,5kHz. Τα Equalizer αυτά χρησιμοποιούνται αρκετά στο mastering, τα shelving equalizers παίζουν μεγαλύτερο ρόλο εκεί διότι έχουμε να κάνουμε με το συνολικό υλικό. Μια ενδιαφέρουσα παραλλαγή στο συνηθισμένο σχήμα του shelf μπορεί να βρεθεί σε Eq όπως το Waves Renaissance EQ , το Manley’s massive Passive το περίφημο Weiss EQ1 τα οποία είναι πολύ χρήσιμα γιατί το κλασσικό shelf φίλτρο συνδυάζεται με κάποιες καμπύλες που προσομοιάζουν σε παραμετρικά. Αυτή η καμπύλη shelf είναι βασισμένη σε ερεύνα του ψυχοακουστικού Michael Gerzon, ο οποίος πίστευε ότι έχει ένα πολύ πιο επιθυμητό ακουστικά αποτέλεσμα. ¨Όπως είπαμε μπορεί να το σκεφτούμε ως ένα συνδυασμό μιας shelving αύξησης και μιας παραμετρικής μείωσης (ή και το αντίστροφο). όλα κοντρολάρονται από ένα band του equalizer.

Low Pass – High Pass – Band Pass/Stop

Αυτά είναι φίλτρα ειδικών χρήσεων που όπως βλέπεται και στα σχήματα αφήνουν μέρος μόνο του φάσματος συχνοτήτων να ακούγεται. Χρησιμοποιούνται για εφφέ (τηλέφωνο –παλιό ράδιο κλπ) σε εργασίες restoration κλπ. Δεν είναι τόσο εύκολο να χρησιμοποιηθούν με απόλυτη ακρίβεια λόγω του ότι επηρεάζουν τα πάντα πάνω ή κάτω από μια συγκεκριμένη συχνότητα. High-pass φίλτρα χρησιμοποιούνται για να μειώσουν βροντές, γδούπους, κρότους και άλλους θορύβους. Low-pass φίλτρα μερικές φορές χρησιμοποιούνται για να μειώσουν σφυρίγματα, όμως μια και το αυτί είναι περισσότερο ευαίσθητο στα σφυρίγματα γύρο στα 3kHz, μια παραμετρική μείωση μπορεί να είναι πιο ακριβής από μια ριζοσπαστική λύση όπως το pass-filter. Πολύ σπάνια Χρησιμοποιώ standard φίλτρο για να μειώσω σφυρίγματα εκτός από μικρά αποσπασματα, προτιμώντας ειδικές λύσεις μειώσεις θορύβου.

Ρυθμίσεις ισοστάθμισης

Δεν υπάρχουν απόλυτοι κανόνες στον ήχο και αυτή είναι πολλές φορές η μαγεία του. Δεν μπορείς να βάλεις σωστή δόση αλάτι και πιπέρι αν δεν δοκιμάσεις πρώτα το φαγητό. Γενικά μιλώντας και επειδή το αυτί του ανθρώπου ακούει συγκριτικά , η προσθήκη ψηλών συχνοτήτων σε ένα σήμα επιτυγχάνει παρόμοιο αποτέλεσμα με διαφορετικό τρόπο από το να αφαιρέσεις χαμηλές περιοχές. Επίσης μια μικρή αφαίρεση με ανοικτό Q γύρω στους 5-6.000 kHz και μια προσθήκη στα μεσοχαμηλά (200-600 Hz με κέντρο τα 300-350 HZ) δίνει έναν πιο «ζεστό ήχο» αν είναι αυτό που θέλουμε. Πολλές φορές πρέπει να ξέρουμε τις αρμονικές που «σονάρει» ένα όργανο, μια φωνή για να μπορούμε να προσθέσουμε τις αρμονικές που χρειάζεται. Ηχολήπτες χωρίς πείρα προσπαθούν να «καθαρίσουν» το σήμα χρησιμοποιώντας προσθήκη ψηλών συχνοτήτων σε πολλά κανάλια. Αυτό είναι τεράστιο λάθος και δημιουργεί προσθήκη ίδιων περιοχών συχνοτικά σε πολλά όργανα γεγονός που στενεύει τον ήχο τον κάνει άκαμπτο και δημιουργεί comp-filtering. Ότι λάμπει δεν είναι χρυσός και πρέπει πάντα να θυμόμαστε ότι οι ισοσταθμιστές δεν φτιάχνουν ήχο αλλά υπάρχουν κυρίως για να λύνουν προβλήματα.


Συμπέρασμα 

Παρότι θεωρητικά με το Equalizer δεν φτιάχνουμε ήχο (ο ήχος συλλαμβάνεται κατά την ηχογράφηση ) αλλά είναι το «αναγκαίο κακό» για να διορθώνουμε προβλήματα, είναι το πιο χρήσιμο και απαραίτητο εργαλείο στα χέρια των ηχοληπτών. Όπως πάντα πρέπει να βελτιώνουμε την αισθητική και τα ακούσματα μας ώστε να γίνεται σωστή χρήση και όχι υπερβολές. Συνήθως το λιγότερο είναι και το καλύτερο.