Εισαγωγή

Μιλώντας για ακουστικά, προφανώς θα τα παρομοιάσετε με ένα ζεύγος φορητών ηχείων, τοποθετημένων κατ’ ευθείαν πάνω στα αυτιά σας, και προφανώς θα έχετε δίκιο. Κάθε ακουστικό είναι απλώς ένα μεγάφωνο υπό κλίμακα, ώστε να μπορεί να εφαρμοσθεί στο αυτί σας. Τα ακουστικά δημιουργήθηκαν για έναν βασικό λόγο, να σας επιτρέπουν να ακούτε μουσική ακόμα και πολύ δυνατά, χωρίς να ενοχλείτε τους άλλους. Συνακολούθως, τα ακουστικά σας επιτρέπουν να ακούτε μουσική, ελαττώνοντας λιγώτερο ή περισσότερο τον περιβάλλοντα θόρυβο, δηλαδή, ελαττώνοντας το κατώφλι θορύβου που αντιλαμβάνεσθε.​

Τα σωστά ακουστικά για την κάθε δουλειά

Αναλόγως των αναγκών και των απαιτήσεων, καθώς και της χρήσης για την οποίαν τα προορίζετε, υπάρχουν στην αγορά ακουστικά διαφόρων τύπων.Τα ακουστικά«ψείρες». Αυτού του είδους τα ακουστικά προορίζονται για χρήση με φορητές συσκευές. Έχουν σχετικά χαμηλή ποιότητα ήχου, αλλά είναι ελαφρά και τοποθετούνται στην εξώτερη κοιλότητα του ακουστικού πόρου, συνήθως καλυμμένα με κάποιο αφρώδες υλικό, ώστε να εφαρμόζουν σταθερά όταν είσθε εν κινήσει.

«Εσωτερικά» ακουστικά, γνωστά ως in-ear phones, ή in-ear monitors, iem. Συνήθως, τα ακουστικά αυτού του τύπου αποδίδουν ήχο απλά καλής έως πολύ υψηλής ποιότητας, καθώς καλούνται να ικανοποιήσουν έως και επαγγελματικές απαιτήσεις.

Έχουν το σχήμα ωτασπίδας, ώστε να εφαρμόζονται στο στόμιο του ακουστικού

πόρου, προσφέροντας αυξημένη απομόνωση του περιβάλλοντος θορύβου, εν συγκρίσει προς τις ψείρες.

Τα ακουστικά ανοικτού τύπου έχουν ανοικτή τη ράχη τους, ώστε να σας επιτρέπουν να ακούτε τους ήχους του περιβάλλοντος με σχετική άνεση. Όταν ακούτε μουσική σε αρκετά υψηλή στάθμη με τέτοια ακουστικά, ο ήχος τους είναι λίγο - πολύ ακουστός και στα άτομα γύρω σας, φυσικά σε χαμηλή, όχι ενοχλητική στάθμη. Εν αντιθέσει προς τα ανοικτού τύπου, τα κλειστού τύπου ακουστικά έχουν τη ράχη τους κλειστή με κάλυμμα από κάποιο πολυμερές, ξύλο ή άλλου είδους υλικό, ώστε ο ήχος που παράγουν να αποκόπτεται σχεδόν πλήρως, να μην είναι ακουστός από τους άλλους.

Αμφότερα τα ανοικτού και κλειστού τύπου ακουστικά φέρουν ειδικά μαξιλάρια, ώστε να εφάπτονται αναπαυτικά επάνω στο πτερύγιο του αυτιού, ή να το περιβάλλουν πλήρως, εφαπτόμενα στο κρανίο.   

Ορθή χρήση, ασφάλεια και άνεση

Αντιθέτως προς οποιαδήποτε ηχεία, τα ακουστικά δημιουργούν ηχητική πίεση προς τα αυτιά σας από πολύ -ΠΟΛΥ- μικρή απόσταση, και έτσι είναι σε θέση να βλάψουν το ακουστικό σας αισθητήριο, αν δεν τα χρησιμοποιείτε σωστά. Έτσι, πριν βάλετε τα ακουστικά σας, βεβαιωθείτε πως έχετε ρυθμίσει τη στάθμη τους σε πολύ χαμηλό επίπεδο. Ακόμη περισσότερο, πρέπει να έχετε πάντοτε υπ’ όψιν πως, ακόμη κι όταν ακούτε μουσική επί μακρόν σε μέτρια στάθμη, ενδέχεται να υποστείτε κόπωση, ακόμη και εμβοές, ενώ σε ακραίες περιπτώσεις, παίζοντας μουσική πολύ δυνατά, μπορεί να υποστείτε ρήξη του τυμπάνου και ολική κώφωση.

Το βάρος είναι ακόμη ένας πολύ σημαντικός παράγων. Φυσικά, οι ψείρες και τα ακουστικά «in-ear» είναι κατασκευασμένα για να είναι φορητά και άρα έχουν χαμηλό βάρος, αλλά το βάρος των υπολοίπων ειδών ακουστικών ποικίλει. Πολλά ανοικτού και κλειστού τύπου ακουστικά μπορεί να σας φανούν βαριά στο κεφάλι, καθώς φέρουν αρκετά μεγάλους μαγνήτες. Είναι χρήσιμο να μην τα απορρίψετε λόγω του βάρους τους, καθώς ένα τέτοιο ζευγάρι ακουστικών μπορείτε να το συνηθίσετε μετά από σχετικά βραχύ χρονικό διάστημα χρήσης.

Παρ’ όλ’ αυτά, αν ψάχνετε για ακουστικά με πραγματικά υψηλή ποιότητα ήχου, αυτά προφανώς θα είναι ανοικτού ή κλειστού τύπου, αλλά θα πρέπει να προσέξετε ιδιαίτερα τα μαξιλάρια τους. Αυτά θα πρέπει να είναι κατασκευασμένα από μαλακά και υψηλής αντοχής υλικά, ώστε να εφαρμόζουν στα αυτιά σας με περισσή άνεση, χωρίς να σας δημιουργούν οποιαδήποτε δυσφορία.

Σύνδεση

Όλα τα φορητά ακουστικά φέρουν καλώδιο τερματισμένο σε βύσμα «καρφί» 1/8” τριών επαφών, ώστε να μπορούν να συνδεθούν στην ανάλογη υποδοχή διαφόρων φορητών συσκευών, όπως τα κινητά τηλέφωνα, οι ταμπλέτες και οι φορητοί υπολογιστές. Συνηθέστατα, τα συμβατικά, κλειστού ή ανοικτού τύπου ακουστικά φέρουν βύσμα «καρφί» ¼” επίσης τριών πόλων, ώστε να μπορούν να συνδεθούν σε ανάλογη συσκευή, όπως ένας ενισχυτής, ένας DAC, κάποιος αναλογικός ή ψηφιακός εγγραφέας, ή μια κονσόλα μείξης. Βεβαίως, κάθε ζεύγος ακουστικών, εξοπλισμένο με βύσμα του ενός, μπορεί να συνδεθεί σε συσκευή με υποδοχή του άλλου είδους, με χρήση ανάλογου μετατροπέα. Αν χρειάζεται οπωσδήποτε να χρησιμοποιήσετε κάποιον τέτοιο μετατροπέα, αυτός πρέπει να είναι καλής ποιότητας, ώστε να εφαρμόζει σωστά, προσφέροντας απρόσκοπτη λειτουργία.

Το καλώδιο σύνδεσης αποτελείται συνήθως από δύο ομοαξονικά (ένα ανά κανάλι) κολλημένα το ένα δίπλα στο άλλο, τα οποία διαχωρίζονται κοντά στα ακουστικά, ώστε καθένα από αυτά να οδηγεί το αντίστοιχο. Άλλα μοντέλα είναι εξοπλισμένα με ενιαίο και σε κάποιες περιπτώσεις αποσπώμενο καλώδιο, το οποίο σε κάποια μοντέλα μπορεί να συνδεθεί είτε στη μια, είτε στην άλλη πλευρά, προσφέροντας ανάλογη ευχέρεια.

Εκτός των καλωδιακών, θα βρείτε στην αγορά και ασύρματα ακουστικά, τα οποία προορίζονται να ικανοποιήσουν συγκεκριμένες ανάγκες, όπως η σιωπηλή χρήση της τηλεόρασης και η ελευθερία κινήσεων. Αυτά τα μοντέλα λειτουργούν με διαφόρων τύπων ασύρματη επικοινωνία, είτε με υπέρυθρη ακτινοβολία, είτε με εκπομπή αναλογικού ή ψηφιακού σήματος σε ραδιοφωνική μορφή. Τα ακουστικά υπέρυθρης επικοινωνίας προϋποθέτουν οπτική επαφή του πομπού και του δέκτη του, ενώ είναι εκ φύσεως φτωχής απόδοσης και καλόν είναι να τα χρησιμοποιείτε σε ανάλογες περιπτώσεις, όπως όταν θέλετε να βλέπετε τηλεόραση σιωπηλά. Φυσικά, όλα τα ασύρματα μοντέλα χρειάζονται μπαταρίες για να λειτουργήσουν, οι οποίες θα χρειάζονται επαναφόρτιση ή αντικατάσταση από καιρού εις καιρόν, αναλόγως της περίπτωσης.

Αν προορίζετε τα ακουστικά σας για να ακούτε μουσική από το hi-fiσύστημα στο σπίτι, κάποια από τις συσκευές του θα πρέπει προφανώς να φέρει ανάλογη υποδοχή. Αν και η έξοδος ακουστικών είναι γενικά παραμελημένη από πολλούς κατασκευαστές πλέον, υπάρχουν πολλοί ενισχυτές που φέρουν έξοδο ακουστικών στην πρόσοψή τους, ειδικά οι ολοκληρωμένοι τοιούτοι. Ένας ολοκληρωμένος ενισχυτής οδηγεί τα ακουστικά από την έξοδο των ηχείων, φυσικά με χρήση κυκλώματος που υποβιβάζει την τάση της εξόδου του, και μάλιστα με τρόπο τέτοιον, ώστε, όταν συνδέετε τα ακουστικά στην υποδοχή τους, τα ηχεία να αποκόπτονται. Προφανώς, αν χρησιμοποιείτε ξεχωριστό προενισχυτή και τελικό ενισχυτή και συνδέετε τα ακουστικά σας στον πρώτο, για να ακούτε σιωπηλά θα πρέπει να έχετε τον τελικό ενισχυτή σβηστό. Σπανιότερα, αν σε κάποια αντίστοιχη περίπτωση συνδέετε τα ακουστικά σας στον τελικό ενισχυτή, για να ακούτε σιωπηλά θα πρέπει να έχετε αποσυνδεδεμένα τα ηχεία με χρήση του ανάλογου διακόπτη που αυτός θα διαθέτει. Τέλος, αν το hi-fi σύστημά σας δεν φέρει έξοδο ακουστικών, θα πρέπει να αγοράσετε κάποιον ενισχυτή ακουστικών, ο οποίος μπορεί να συνδεθεί στην έξοδο εγγραφής του ενισχυτή σας.  

Ενισχυτές ακουστικών

Ο ενισχυτής ακουστικών είναι ειδική συσκευή, που προορίζεται να οδηγεί ένα ή περισσότερα ζεύγη ακουστικών. Στην απλούστερη μορφή του, ένας ενισχυτής ακουστικών περιλαμβάνει μια είσοδο επιπέδου lineσε μορφή ζεύγους υποδοχών RCA, μια έξοδο ακουστικών σε υποδοχή ¼” TRS καθώς και το δικό του ρυθμιστικό στάθμης. Οι περισσότεροι ενισχυτές ακουστικών συνδέονται στο ρεύμα μέσω αποσπώμενου καλωδίου, αλλά υπάρχουν και κάποιοι λίγοι ενισχυτές που λειτουργούν με μπαταρία, οι οποίοι απαιτούν σύνδεση στο ρεύμα μόνον κατά τη φόρτιση.

Καθώς ο ενισχυτής ακουστικών είναι κατ’ ουσίαν ένας ολοκληρωμένος ενισχυτής, κάποια μοντέλα φέρουν περισσότερες της μιας εισόδους, καθώς και τον ανάλογο επιλογέα στην πρόσοψη, ενώ επιπλέον μπορεί να έχουν και πάνω από μια εξόδους, τις οποίες οδηγούν ταυτόχρονα. Έτσι, για παράδειγμα, μπορείτε να συνδέσετε το κινητό σας τηλέφωνο σε μια είσοδο, να την επιλέξετε και να ακούτε με τα ακουστικά σας μουσική απ’ αυτό, έχοντας το υπόλοιπο σύστημα κλειστό. Ακόμη, κάποια περισσότερο ευέλικτα μοντέλα φέρουν και έξοδο γραμμής, η οποία είναι χρήσιμη σε περίπτωση που συνδέσετε τον ενισχυτή ακουστικών στο βρόχο εγγραφής του ενισχυτή σας.

Πέραν, ή αντί των ευρέως διαδεδομένων υποδοχών RCA, ένας επαγγελματικός ενισχυτής ακουστικών φέρει εισόδους με XLR ή άλλου είδους ειδικές υποδοχές, ενώ μπορεί να έχει και πολύ περισσότερες δυνατότητες και ευελιξία. Πραγματικά, η σχεδίαση ενός επαγγελματικού ενισχυτή ακουστικών μπορεί να ξεκινά από έναν απλό τοιούτο, καταλήγοντας σε μείκτη ακουστικών. Ένας τέτοιος μείκτης φέρει πολλές εισόδους σήματος καθώς και εξόδους ακουστικών, ενώ προσφέρει και δυνατότητες μείξης ανάλογες, ώστε συγκεκριμένοι μουσικοί να είναι σε θέση να ακούν από τα ακουστικά τους συγκεκριμένα όργανα ή ομάδες οργάνων, κατά την ηχογράφηση στο στούντιο. Βεβαίως, ένας μείκτης ακουστικών παρέχει τη δυνατότητα ρύθμισης της στάθμης του ήχου ξεχωριστά σε καθένα από τα ακουστικά που οδηγεί.  

Μια ματιά στα σωθικά ενός ενισχυτή ακουστικών σας αποκαλύπτει την τεχνολογία του κυκλώματός του. Όλοι οι ενισχυτές μπαταρίας, καθώς και πολλοί ενισχυτές ακουστικών που συνδέονται στο ρεύμα, λειτουργούν με τελεστικούς ενισχυτές, ενώ άλλες, πιο ισχυρές υλοποιήσεις φέρουν στην έξοδό τους τρανζίστορ ισχύος, σαν να είναι ολοκληρωμένοι ενισχυτές, έχοντας έτσι την ικανότητα οδήγησης ακουστικών πολύ υψηλής εμπέδησης, ακόμη και πολλά ακουστικά συγχρόνως, χωρίς απώλεια ποιότητας ήχου. Βεβαίως, υπάρχουν και ενισχυτές ακουστικών που έχουν στο κύκλωμά τους και λυχνίες, κι έτσι έχετε πολλές δυνατότητες επιλογής, ώστε να διαλέξετε τον ενισχυτή που σας ταιριάζει, σύμφωνα με τα χρήματά σας.

Διαλέγοντας ακουστικά

Πρώτ’ απ’ όλα σκεφθείτε τη χρήση για την οποίαν προορίζετε τα ακουστικά σας. Αν σκοπεύετε να τα χρησιμοποιείτε εκτός σπιτιού, εν κινήσει, αυτά βεβαίως θα πρέπει να είναι ψείρες ή τύπου «in-ear». Από την άλλη, αν τα ακουστικά που ψάχνετε προορίζονται για χρήση στο σπίτι, ή για ημιεπαγγελματική, ή επαγγελματική χρήση, προφανώς θα πρέπει να επιλέξετε κάποιο συμβατικό μοντέλο, ανοικτού ή κλειστού τύπου, έχοντας υπ’ όψιν πως τα ακουστικά κλειστού τύπου σας επιτρέπουν να ακούτε μουσική πολύ δυνατά, χωρίς να ενοχλείτε κάποιον άλλο που κοιμάται ακόμη και δίπλα σας. Επίσης, σε άλλες περιπτώσεις, τα ακουστικά κλειστού τύπου είναι μονόδρομος για ηχογράφηση φωνής, καθώς δεν επιτρέπουν ακουστική ανάδραση. Σε κάθε περίπτωση, χρησιμοποιήστε αντάπτορα βύσματος ή προέκταση καλωδίου μόνον εάν αυτό είναι απολύτως απαραίτητο.

Ειδικά όσον αφορά τα συμβατικά ακουστικά, επιλέξτε κάποιο μοντέλο που φέρει πολύ αναπαυτικά μαξιλάρια. Αν είναι ανέφικτο να δοκιμάσετε κάποια μοντέλα επί τόπου, σε κάποιο κατάστημα, αναζητήστε σχετικά άρθρα δοκιμών στο Internet.

Αν και όλοι οι κατασκευαστές ανακοινώνουν κάποιες προδιαγραφές για όλα τα μοντέλα τους, αυτές συνήθως έχουν λίγα να σας πουν για την απόδοση και ποιότητα ήχου. Πάντως, οι βασικές προδιαγραφές των ακουστικών είναι η απόκριση συχνότητας, η ευαισθησία, η εμπέδηση και η παραμόρφωση.

Η απόκριση συχνότητας εκφράζει το εύρος του ακουστικού φάσματος, μέσα στο οποίο τα ακουστικά μπορούν να παίζουν σωστά. Ωστόσο, προδιαγραφή απόκρισης της μορφής 25 - 20000Hz δεν έχει κάποιο ιδιαίτερο νόημα, καθώς δεν αναφέρει πόσο κυμαίνεται η στάθμη του ήχου μέσα σ’ αυτό το φάσμα. Ένας σοβαρός κατασκευαστής θα ανακοινώσει απόκριση συχνότητας της μορφής 40 - 16000Hz± 3dB, η οποία λέει πως η στάθμη του ήχου μέσα στο φάσμα αυτό δεν κυμαίνεται περισσότερο από 3dB πάνω ή κάτω από το «μέσο όρο» της, δηλαδή δεν παίζει κάποιες συχνότητες πολύ δυνατά και κάποιες άλλες πολύ χαμηλά, δεν «χρωματίζει» τον ήχο, δίνοντας έτσι ένα συναφές και αξιόπιστο άκουσμα. Ασφαλώς, αντί άλλων, ενδείκνυται να προτιμήσετε κάποιο μοντέλο του οποίου η απόκριση συχνότητας προδιαγράφεται μ’ αυτόν τον τρόπο, αλλ’ αυτό δεν είναι αρκετό.

Η παραμόρφωση, ειδικά η αρμονική παραμόρφωση, είναι ένα πολύ σημαντικό κριτήριο, που σας λέει πόσο καθαρός και φυσικός είναι ο ήχος ενός ακουστικού. Αν και τα μοντέλα που συνοδεύονται από προδιαγραφή παραμόρφωσης είναι μειονότητα στην αγορά, αξίζει πραγματικά να επιλέξετε κάποιο απ’ αυτά, ειδικά εάν ψάχνετε για ακουστικά με πραγματικά υψηλή ποιότητα ήχου για χρήση στο σπίτι ή σε studio– έναντι του αντιστοίχου αντιτίμου, βεβαίως. Καθώς τα ακουστικά είναι μετατροπείς ενέργειας, παρουσιάζουν εκ φύσεως παραμόρφωση σημαντικά υψηλότερη από τις αμιγώς ηλεκτρονικές συσκευές, όπως οι ενισχυτές και οι DAC. Όπως και να έχει το πράγμα, μια προδιαγραφή μέγιστης αρμονικής παραμόρφωσης της τάξης του 2-3% υποδηλώνει προσεγμένη σχεδίαση αξιώσεων.

Η ευαισθησία των ακουστικών μετράται περίπου όπως αυτή των ηχείων και εκφράζει πόσο δυνατά είναι σε θέση να παίξει ένα ακουστικό, καταναλώνοντας ισχύ 1mW(1 χιλιοστό του βατ), από πολύ μικρή απόσταση, μόλις λίγων χιλιοστών. Όλα τα φορητά ακουστικά έχουν επί τούτου υψηλή ευαισθησία, ώστε να μπορούν να παίζουν δυνατά, οδηγούμενα από οποιαδήποτε φορητή συσκευή. Τα παραδοσιακά ακουστικά, ανοικτού ή κλειστού τύπου, τείνουν να είναι λιγώτερο ευαίσθητα, αλλ’ αυτό δεν είναι λόγος ​ανησυχίας. Σχεδόν οποιοδήποτε μοντέλο αυτού του είδους θα παίξει δυνατά και με το παραπάνω στο σύστημά σας.

Σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις, ένα ακουστικό είναι από κατασκευής επαγωγικό φορτίο, και έτσι η εμπέδησή του είναι όρος που εκφράζει το σύνολο της ωμικής και επαγωγικής αντίστασής του πηνίου φωνής σε συνάρτηση με τη συχνότητα. Καθώς η αντίσταση αυτή μεταβάλλεται αναλόγως της συχνότητας, η εμπέδηση αποτελεί μιαν αντιπροσωπευτική, ονομαστική τιμή, εκπεφρασμένη σε Ωμ.

Η ονομαστική εμπέδηση, αναφερόμενη πολύ συχνά απλώς ως «αντίσταση», είναι χαρακτηριστικό θεμελιώδες για κάθε ακουστικό, καθώς καθορίζει τη φύση της χρήσης του. Τα φορητά ακουστικά είναι σχεδιασμένα έτσι, ώστε να έχουν χαμηλή αντίσταση, περίπου έως 25 - 28Ω, ώστε να μπορούν να οδηγούνται εύκολα από τις φορητές συσκευές, οι οποίες εκ των πραγμάτων λειτουργούν με χαμηλή τάση τροφοδοσίας. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι φορητές συσκευές οδηγούν τα ακουστικά με έναν τελεστικό ενισχυτή, δίνοντας πολύ χαμηλή τάση εξόδου, περίπου 1 – 2V. Όλοι οι τελεστικοί ενισχυτές παρουσιάζουν σχετικά υψηλή παραμόρφωση όταν οδηγούν τόσο χαμηλό φορτίο, αλλά αυτό δεν είναι σημαντικό πρόβλημα σε τόσο χαμηλή τάση εξόδου. Άλλωστε, στις φορητές συσκευές υπάρχουν άλλες, πολύ πιο σημαντικές προτεραιότητες, όπως το μικρό μέγεθος, το χαμηλό βάρος και επαρκής αυτονομία της μπαταρίας.

Τα συμβατικά ακουστικά, κλειστού ή ανοικτού τύπου, προδιαγράφονται με υψηλότερη αντίσταση, κι έτσι απαιτούν ισχυρότερο ενισχυτή με υψηλότερη τάση τροφοδοσίας. Πάντως, η αντίσταση δεν είναι κριτήριο ποιότητας ήχου, καθώς υπάρχουν πολλά μοντέλα με εξαιρετικό ήχο και αντίσταση που κατά περίπτωση κυμαίνεται από 32 έως και 600Ω

Τελικά

Ψωνίζοντας ακουστικά, αρχικά προσδιορίστε τη χρήση για την οποία τα προορίζετε. Αν ψάχνετε για φορητά ακουστικά, εξετάστε κάποιες ψείρες και κάποια τύπου «in-ear» και επιλέξτε αναλόγως της ποιότητας ήχου, της ποιότητας κατασκευής και του προϋπολογισμού σας. Αν πρόκειται να αγοράσετε ακουστικά για χρήση στο σπίτι ή σε στούντιο, επιλέξτε κάποιο μοντέλο ανοικτού ή κλειστού τύπου, το οποίο θα πρέπει απαραιτήτως να έχει μαλακά, πολύ αναπαυτικά και καλής ποιότητας μαξιλάρια, κατά το δυνατόν ευρεία απόκριση συχνότητας με μικρή διακύμανση και κατά το δυνατόν χαμηλή παραμόρφωση, σε συνάρτηση με την τιμή.

Πάντως, μη διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μας για οποιαδήποτε απορία ή διευκρίνιση. Καλές αγορές!